Jest drugi weekend września. Wybrałem się do Wrocławia. Po intensywnym okresie spotkań w ostatnim czasie czułem potrzebę relaksu. Może nie tyle ja co moja żona. Wybór padł na Ogród Botaniczny. Ruszyliśmy wzdłuż ścieżek podziwiając różne rośliny po bokach.
Takich kwiatów spodziewaliśmy się wiosną, a tu jesień :). (fot. Andrzej Szczudło).
Kiedy niektóre z nazw roślin wydały mi się bardziej znane, odezwałem się do Aldony z refleksją, że szkoda że w czasie nauki w Henrykowie nie przyjeżdżaliśmy tutaj na zajęcia. Wywołałem wątek henrykowski i długo nie trzeba było czekać. Po kilkunastu minutach spaceru kogo widzę przed sobą? Niespiesznym krokiem naprzeciw porusza się Pani Basia Trawińska, żona naszego wychowawcy z PSNR. Nie widzieliśmy się już kilka ładnych miesięcy, więc pojawiła się sposobność krótkiej rozmowy. Nie zapomniałem też o możliwości zrobienia zdjęcia, którym ochotnie się z Wami dzielę.
W Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu (fot. Aldona Szczudło).
Jak informuje Lech Nowacki, „… w dniach 20-22.08.2021 roku odbyło się w Osoli spotkanie naszego rocznika. Spędziliśmy miło czas świętując Karnawał i Nowy Rok w sierpniu, zwiedzając Bazylikę Św. Jadwigi i Klasztor w Trzebnicy oraz biesiadując w SADYBIE, uroczej miejscowości Osola. Przesyłam kilka zdjęć ze spotkania.”
Zgodnie z zapowiedzią sprzed kilku tygodni, w dniach 4- 5 września br. w Lubiatowie koło Sławy (Lubuskie) odbył się Zjazd Henrykusów. Zaproszenie kierowane było do wszystkich absolwentów szkół henrykowskich, ale imprezę zdominowali absolwenci PSNR z roczników 1972- 74 oraz 1973- 75. Łącznie uczestniczyły w Zjeździe 42 osoby. Słabo byli reprezentowani uczniowie technikum.
Absolwenci PSNR i Technikum Hodowli Roślin
Niecierpliwe i chętne na grzybobranie przed Zjazdem, dwie pary henrykowskie- Rudzcy (Oborniki Śląskie) i Bruscy (Miastko), przybyli już w piątkowe popołudnie. W sobotę rano zaczęli pojawiać się następni. Komitet powitalny (przybyli w piątek) czekał na wszystkich przy budynku ośrodka wypoczynkowego należącego do Marka Sabata, absolwenta PSNR z 1974 roku.
Przy obiedzie.
O godzinie 14.00 spotkanie miało swój oficjalny początek, obiad. Po posiłku towarzystwo wróciło przed budynek główny ośrodka, gdzie rozmowom nie było końca. Jak zwykle w takich razach nie udało się utrzymać dyskutantów w jednej grupie; co stolik to inny wątek. Kilka osób zabrało ze sobą albumy ze zdjęciami, dzięki czemu łatwiej było wracać pamięcią do wspólnych czasów w Henrykowie. Dosyć niespodziewanie, nieoficjalnie odwiedzili zjazdowiczów goście, którzy nie zdecydowali się na pełny udział w Zjeździe; Edward Rozpleszcz i Zygmunt Gałecki.
Edward Rozpleszcz i Krzysztof Rek
Spora część uczestników spotkania dała się namówić na spacer do odległej o około 2 km platformy widokowej „Joanna” o wysokości około 40 metrów. Nagrodą za wytrwałość dla tych, którzy dotarli do wieży, a nawet weszli na sam wierzch były wspaniałe widoki na jezioro Sławskie i pobliskie lasy. Spacer w lesie dobrze zrobił na apetyt.
Na wieży widokowej „Joanna”
O godzinie 19.00 zaproszono nas na kolację, która przedłużyła się do późnych godzin nocnych. Gospodarze obiektu tym razem ustawili stoły wokół dużej sali, dzięki czemu na środku była możliwość urządzenia „baletów”. Przy muzyce mechanicznej prezentowanej przez Marcina Sabata tańce trwały do godziny 1.00 w nocy.
Aldona, Mirka, Andrzej, Andrzej i Basia.
W trakcie zabawy Zenek Kowalczyk zaproponował minutową ciszę za zmarłych nauczycieli i absolwentów. Przekazał też życzenia od profesora Jana Tetlaka, który z powodów rodzinnych, w ostatniej chwili zrezygnował z wyjazdu do Lubiatowa.
Dziewczyny z PSNR 1976- 78 (Janina Dąbrowska, Zofia Stopa, Teresa Jakubaszko, Maria Osica, Beata Woźniak).
Wybrzmiały też podziękowania za utworzenie i prowadzenie strony internetowej www.henrykusy.pl Kilka osób udostępniło swoje zdjęcia redakcji strony i obiecało współpracę przy jej prowadzeniu. Były też uwagi techniczne odnośnie trudności w pełnym korzystaniu z treści i brakiem możliwości komentowania. Obiecałem pochylić się nad nimi razem z informatykiem.
Jola, Zenek i Badyl.
W niedzielę rozespanych biesiadników zdyscyplinowało zaproszenie na śniadanie. Zgromadzeni przy stole dokańczali wczorajsze rozmowy. Po późnym śniadaniu, wykorzystując dobrą, słoneczną pogodę, grupki Henrykusów spotykały się przed domkami. Po zbiorowej fotce (Badyl) stopniowo zaczęły się pożegnania i odjazdy.
Wieczorne spotkanie przy stole, a w tle najwytrwalsza para.
Warto podkreślić, że najstarszym (najwcześniejszym słuchaczem z Henrykowa) był absolwent PST z 1971 roku Sławoj Misiewicz (na zdjęciu powyżej), który przyjechał spod Otwocka i był na zjeździe po raz pierwszy od ukończenia szkoły. Odjeżdżając w niedzielne południe zapewniał, że czuł się tu doskonale, co było widać i czuć. Z pewnością przyjedzie na następny zjazd, który być może będzie za rok.
Pół żartem pół serio mówiono, że w przyszłym roku będzie kolejny jubileusz- równo 50 lat od przyjścia do Henrykowa rocznika 1972- 74, a więc klasy Krystiana Talagi, Urszuli Koryckiej, Zenka Kowalczyka, Krzysztofa Rudzkiego, Józefa Hajduka i wielu innych. Z pewnością będą na to zaproszeni wszyscy związani z henrykowskimi szkołami, tak absolwenci jak i pracownicy. Tak przynajmniej wynikało z kuluarowych rozmów. Przy kilku stolikach głoszono pogląd, że biorąc pod uwagę powiększający się co roku dystans czasowy od chwili likwidacji szkół, naturalny ubytek Henrykusów warto organizować wspólne spotkania wszystkich roczników. Prawdopodobnie też w różnych miejscach.
W imieniu uczestników Zjazdu dziękuję jego głównym organizatorom; Krystianowi Taladze i Zbigniewowi Traczukowi, którzy wzięli na siebie większość zadań.
Krystian Talaga i Zbigniew Traczuk
Tekst opracował: Andrzej Szczudło
Uwaga: zdjęcie zbiorowe pojawi się na stronie dopiero po powrocie fotografa z sanatorium. Kolejne zdjęcia będą publikowane sukcesywnie. Autorami zdjęć są; Krystian Talaga, Maria Janiak, Krzysztof Rek, Beata Woźniak, Andrzej Kłaptocz i Andrzej Szczudło
W zasadzie sportów nie uprawiałem. Doraźnie lubiłem pograć w siatkę, piłkę nożną, pojeździć rowerem, pobiegać (w wojsku)… i pokajakować. To ostatnie mam od Jurka Bruskiego, mojego henrykowskiego kolegi i przyjaciela. To on mnie namówił i ośmielił. Już po wojsku, latem 1978 roku wybrałem się z nim na spływ kajakowy Brdą. Przez tydzień pokonywaliśmy trasę spod Miastka do Koronowa k. Bydgoszczy. Sporo się działo na trasie, była spektakularna wywrotka, ale nic takiego, co by mnie zniechęciło do dalszych prób. Wracałem na Brdę jeszcze kilka razy w kolejnych latach a w roku 2003 ośmieliłem się stworzyć własną grupę, już bez Jurka – kapitana. Wybraliśmy się na Czarną Hańczę i od tego czasu prawie co roku z gronem rodziny i przyjaciół tydzień spędzaliśmy na wodzie. Jurek – lokalny patriota rodem z Miastka stale był wierny Brdzie. Co roku rzucał hasło „kajaki” i werbował Henrykusów na spływ. Już bez nas. Ale to jemu zawdzięczam fakt, że kajakarstwo mogę nazwać moim sportem. Dziękuję za osobisty przykład i zachętę do uprawiania tego „papieskiego sportu”!
Zapraszam do obejrzenia zdjęć ze spływu kajakowego z Jurkiem Bruskim z 1999 roku. Brdą, oczywiście!
Z przyjemnością informujemy, że przełożone z zeszłego roku SPOTKANIE HENRYKUSÓW odbędzie się w dniach 4 i 5 września br. (sobota i niedziela) w Ośrodku Wypoczynkowym SABAT w Lubiatowie nad jeziorem Sławskim. Przyjazd od godzin rannych w sobotę, możliwość skorzystania z uroków plaży i jeziora. Oficjalny program rozpocznie się obiadem o godzinie 14.00 a zakończy w niedzielę po południu. Koszt całkowity spotkania to 220 zł od osoby. Przedpłaty w kwocie 110 zł płatne do 27 sierpnia (data ostateczna) na jedno z kont;
1/ Krystyna Traczuk, 59-220 Legnica, ul. Warmińska 33/6, nr konta 27 7065 0002 0651 6340 7304 0001
2/ Krystian Talaga, 62-240 Trzemeszno, ul. Długa 22, nr konta 88 8185 0006 2004 0382 6313 0001
Ośrodek położony jest w lesie nad jeziorem. Bezpieczny, prywatny parking, cisza i spokój. Dla osób chętnych na przedłużenie pobytu kontakt z właścicielem ośrodka; Marek Sabat, tel. 604 427 570, sabat@sabat.info.pl
Dwa lata temu uruchamiając stronę internetową dla Henrykusów spodziewałem się, że będzie ona okienkiem, przez które będą zaglądać absolwenci naszych szkół. Będzie też pomostem do kontaktów różnych roczników, często pogubionych przez lata, rozproszonych po świecie. Dziś mogę powiedzieć że to się w znacznym stopniu udało. Oglądacze tej strony nie idą w setki, ale liczba zainteresowanych stale rośnie. Co jakiś czas odzywa się też ktoś, kto kontakty zagubił.
Dziś miałem na to żywy przykład. Na podany na stronie internetowej www.henrykusy.pl numer telefonu odezwał się absolwent jednego z pierwszych roczników (1969- 71) o wdzięcznym imieniu i znanym szeroko nazwisku. To wdzięczne imię brzmi „Sławoj” i przeważnie kojarzy się z pewnym kontrowersyjnym biskupem z Wybrzeża.
Mój dzisiejszy interlokutor twierdzi, że jedynie raz w życiu udało mu się spotkać w realu imiennika, Sławoja jak on sam. Zamienili kilka słów w kolejce do recepcji w jednym z hoteli Białegostoku.
Fot. obok; Sławoj Misiewicz z lat szkolnych.
Sławoj wie, że aktualnie w Polsce żyje ledwie 9 osób o tym imieniu i zastanawia się czy nie warto założyć „Klubu Sławojów”? Nie jest mu również obca świadomość, że najbardziej znanym w historii Sławojem był Felicjan Sławoj Składkowski (1885- 1962). Mimo wielu zasług i zaszczytów na polu wojskowości i w polityce (był premierem rządu, trzykrotnym ministrem, wiceministrem itd.) chyba najbardziej został zapamiętany jako inicjator budowy wiejskich sanitariatów od jego nazwiska określanych potem jako „sławojki”, a oznaczanych na drzwiach serduszkiem.
Sławoj Misiewicz to ten przystojniak w ciemnych okularach. Wkrótce rozszyfrujemy i pozostałe osoby na tym historycznym zdjęciu.
Nasz Henrykus Sławoj ma też znane w kraju nazwisko, które od niedawna może być uznawane za kontrowersyjne a to dzięki młodemu politykowi z Białegostoku. Sławoj Misiewicz, bo tak się ostatecznie identyfikuje, jest człowiekiem dowcipnym, pełnym dystansu do siebie i świetnym opowiadaczem. Z jego pamięci i talentu do opowiadania będę chciał skorzystać. Obiecałem odwiedzić go pod Otwockiem, w połowie drogi w moje rodzinne strony. On zaś zapewnia, że z przyjemnością pojawi się już na najbliższym zjeździe Henrykusów w Lubiatowie 4 września br.
Lato w pełni, wakacje trwają. Jako emeryt mam wakacje już na stałe, ale wspominam sobie te zaraz po szkole, w 1975 roku. Różne myśli chodziły mi wtedy po głowie, ale dominowała ta, że ostatnie w życiu wakacje powinny być nietuzinkowe. W tej nadziei wybrałem się z Jurkiem Bruskim do Stacji Hodowli Roślin Żelazno k. Wejherowa gdzie wakacyjną praktykę miały dziewczyny z młodszego rocznika. One miały obowiązki na polach Stacji Hodowli Roślin, my- już absolwenci henrykowskiej szkoły, tylko wypoczynek. Zainstalowaliśmy się w namiocie obok starego dworku, w którym przydzielone kwatery miały nasze dziewczyny.
Już na początku pobytu zorientowały się one, że nad pobliskim jeziorem, gdzie po południu chodziliśmy się kąpać, swój letni obóz rozbili klerycy z Katowic. Od tego czasu pobożność praktykantek zdecydowanie wzrosła. Zwykle, jak typowe katoliczki, uczestniczyły w mszach świętych raz w tygodniu, w niedzielę. Tutaj było inaczej. Msza odprawiana była codziennie rano, w niezwyczajnej scenerii, przy zaimprowizowanym ołtarzu nad brzegiem jeziora. Można powiedzieć, że atmosfera tu była intymna, bo oprócz kilku kleryków uczestniczyły w niej tylko nasze koleżanki (czasem ja z Jurkiem). Zrozumiałe więc, że towarzystwo zaczęło się bliżej poznawać i integrować. Schemat spotkań tylko przy okazji mszy pierwszy zaczął łamać kleryk Marianek. Przychodził na dziewczyńską kwaterę i angażując się w długie rozmowy pozostawał do późnej nocy. Był z nim kłopot, bo w perspektywie wstawania następnego ranka, dziewczyny chciały iść spać, a żadna nie miała odwagi bezpośrednio mu o tym powiedzieć. Nie wiem jak z tym w końcu poradzono, bo mój wakacyjny pobyt w Żelaźnie nie trwał długo. Wiem jednak jakie były skutki wakacyjnych „praktyk” dziewcząt z Henrykowa. Jedna z nich z grona kleryków wyłuskała sobie męża, z którym stworzyła przykładną rodzinkę. Kolejne przyjaźnie sprawiły, że kilku z kandydatów na księży nie wytrzymało zmagania z celibatem i wyszło do cywila. Jak potoczyły się ich dalsze losy nie wiem, ale z przekonaniem wspomnę, że był to czas „ogniowej próby” dla rozmodlonych kleryków.
Wśród obowiązkowych zajęć w programie nauczania PSNR w Henrykowie był też przedmiot przysposobienie obronne. Wykładowcą niezmiennie był major Stanisław Rataj, lwowiak z pochodzenia. Jego rodowodu nie dało się ukryć, wystarczy że się odezwał. Używał charakterystycznej lwowskiej gwary, co było przyjmowane z rozbawieniem i zainteresowaniem. Wielokrotnie byłem świadkiem jak dziewczyny z Wrocławia małpowały jego sposób mówienia i to o nim mówiły gwarą „pani’ majorzy’.
Zajęcia z przysposobienia obronnego nie były zbyt ciekawe, tym bardziej że słuchaczami byli absolwenci liceów, którzy ten sam przedmiot mieli już wcześniej w swoich szkołach. Znacznie ciekawsze były zdobyte na nich uprawnienia. Pod koniec drugiego roku nauki dostawało się zaświadczenie, które upoważniało do prowadzenia masowych szkoleń ludności wiejskiej. Uczestniczyłem w kilku takich szkoleniach mieszkańców wsi w gminie Ziębice jako instruktor. Musiałem opowiadać o zagrożeniach w czasie wojny i sposobach ich zapobiegania. Słuchacze nie byli zbyt zainteresowani, ale w owych czasach ich udział w takich szkoleniach był obowiązkowy. Najciekawszym elementem tego przedsięwzięcia była wypłata, pierwsze pieniądze zarobione po szkole.
Urodził się w 1931 roku na kresach wschodnich we wsi Hołotki powiat Zbaraż w regionie południowym Wołynia, na granicy z Tarnopolskiem.
Rodzice Czesława z dziećmi
Sabina, matka Czesława
Czesław Trawiński
Mikołaj Trawiński
Rodzina Trawińskich przed wojną
Ojciec Mikołaj pracował jako rządca w tamtejszych majątkach ziemskich, co można porównać z pozycją dzisiejszego dyrektora PGR. Spośród sześciorga rodzeństwa Czesław był najmłodszy. Wzrastał wśród żywiołu ukraińskiego, także żydowskiego. Przesiąknięty tą atmosferą całe życie cytował ukraińskie i żydowskie przysłowia, maksymy, pamiętał przyśpiewki, piosenki. Można powiedzieć, że był wzbogacony tą różnorodnością i przykładem wielokulturowości.
Przedwojenne Kresy, czas omłotów.
Gdy wybuchła wojna w 1939 r., na mocy porozumień Stalina z Hitlerem (pakt Ribbentrop- Mołotow) tereny te zajęli sowieci. Zaczęły się masowe wywózki Polaków do katorżniczej pracy na wschodnich rubieżach imperium.
Trawińscy też mieli już termin na wyjazd, ale … zmienił się okupant! Zmienił się z Ruskiego na Niemca, który miał już inny priorytet.
Szczęśliwym zbiegiem okoliczności rodzina przetrwała kolejne zagrożenia. Najgroźniejsze było w 1943 roku, kiedy to Wołyń spłynął krwią Polaków, a dziesiątki miejscowości zamieniły się w zgliszcza. Zaczęły się masowe bestialskie mordy z rąk banderowców, realizujących założenia czystki etnicznej. Urzeczywistniano ideę wolnej Ukrainy bez Polaków, Żydów i innych obcych. Trawińscy przebywali wówczas w centrum Wołynia, w radziewijowskim majątku Szpanów koło Równego. Szczęśliwie jako znaczący producenci żywności, tak deficytowej w wojennym czasie, dostali ochronę wojskową. A czasy były straszne. Tuż za płotem prawie, widoczne były łuny pożarów, słyszano odgłosy ludobójstwa.
Te obrazy pozostały z nimi do końca życia. Starszy brat Czesława, Mietek Trawiński był przypadkowo świadkiem mordu na krewnym i jego rodzinie. Sam cudem ocalał. Nigdy potem nie był w stanie o tym mówić, nie uwolnił się od traumy.
Po wojnie nastąpiły zmiany granic i tzw. repatriacje na zachód. Senior Trawiński, którego trzech synów, starszych braci Czesława, od 1944 roku walczyło z niemieckim okupantem, otrzymał przydział na gospodarstwo rolne w powiecie Milicz.
Janków, u rodziców Czesława.
Rodzeństwo rozproszyło się po Polsce, a Czesław, jedyna podpora rodziców, pozostał z nimi i zaczął kontynuować przerwaną edukację, już w szkole średniej w Miliczu. Transportu nie było. Codziennie musiał piechotą pokonywać trasę kilkunastu kilometrów. Wojenna i powojenna poniewierka nadszarpnęły zdrowie nastolatka. Wywiązała się gruźlica, dość powszechna choroba w owych czasach totalnych niedoborów. Medycyna nie dysponowała jeszcze dostatecznie skutecznymi środkami w walce z prątkami Kocha. Wiele ludzi umierało.
Czesław w latach licealnych, 1948- 49. Szczecin.
Czesław się wybronił, ale w edukacji nastąpiło duże opóźnienie. Zdał maturę w Kłodzku w 1951 roku. Studia rolnicze w systemie zaocznym ukończył w 1959 roku. Powtórne załamanie zdrowia przeszkodziło mu w kontynuacji nauki. Rok 1961 przyniósł nowe wyzwanie- małżeństwo! Zaistniała potrzeba zakotwiczenia się, stabilizacji. Zatrudniony w wydziale oświaty rolniczej we Wrocławiu dostał Czesław zlecenie zorganizowania i poprowadzenia rocznej szkoły rolniczej dla brygadzistów PGR. Delegowani z poszczególnych PGR pracownicy mieli przez rok pobierać nauki zawodowe i ogólne, aby po powrocie do swoich miejsc przyczynić się do podnoszenia kultury w PGR-ach. Szkołę zlokalizowano w dość zrujnowanym pałacu w Kwietnie, powiat Środa Śląska. Był to poniemiecki pałac łódzkiego fabrykanta Scheiblera, który mając już pałac w sąsiedniej Dębicy, upodobał sobie urokliwe miejsce w Kwietnie.
Kwietno, 1964 r.
Pierwszym zadaniem Czesława Trawińskiego był doraźny remont obiektu i przygotowanie bazy materialnej dla organizującej się szkoły. Kolejne, to zatrudnienie personelu i nabór uczniów. W kilka lat po wojnie było to niemałe wyzwanie. Młody, ambitny inżynier dał radę. Na początku 1962 roku wszystko już było na miejscu; sale wykładowe, mieszkania kierownictwa, internat, stołówka. Ulokowanie tego wszystkiego w jednym miejscu ułatwiało logistykę, sprzyjało integracji i przyjaznemu współżyciu. Wokół roztaczał się przepiękny park, stawy z wysepkami, fontanna, alejki… Oczywiście wszystko było zaniedbane i do pilnej pielęgnacji. Zapleczem tej placówki był pobliski PGR oraz stacje naukowe IHAR-u.
Czesław w gronie kursantów w Kwietnie. 1964 r.
Współpraca stała się oczywistością i sprzyjała wszystkim. Jednakże po pięciu latach, w 1965 roku władze oświatowe Wrocławia zrezygnowały z tej formy kształcenia, a także z Kwietna. Obojgu nas, Czesława i Wiesławę Trawińskich przeniesiono do Henrykowa, gdzie powstawała nowa placówka oświatowa.
Rok 1966. Czesław z żoną i synami.
W Kwietnie zostawiliśmy ucywilizowane otoczenie pałacu, częściowo również parku, wyremontowane kolejne pomieszczenia oraz… dobre wspomnienia. Po latach powiedziano nam, że był to najlepszy okres dla obiektu.
Kwietno, rok 1963. Urządzanie terenu przed pałacem (szkołą).
W Henrykowie fundatorem nowej jednostki oświatowej było prężnie rozwijające się przedsiębiorstwo – Centrala Nasienna. Pilnie potrzebowano kadr. Preferowano dwuletnie studium policealne dla techników i laborantek. Jednakże lokalne władze wymusiły na decydentach rozszerzenie asortymentu. Miały również równolegle powstać szkoły dla młodzieży po podstawówkach czyli technika. Organizatorem tych szkół mianowano sprawdzonego, rzutkiego fachowca, inspektora w Centrali Nasiennej we Wrocławiu Jana Szadurskiego. Lokalizację ustalono komisyjnie w Henrykowie, w kompleksie zabudowań byłego klasztoru Cystersów. Po kasacji zakonu w 1812 roku obiekt stał się siedzibą pruskiej arystokracji. Do 1945 roku, kiedy to wyrokiem historii przejęło go ludowe państwo polskie.
To państwo administrowanie wiekopomnym zabytkiem oddało miejscowemu PGR-owi. Działał więc na miarę swoich możliwości. W głównym budynku duże przestrzenie przydały się na magazyn zboża, nawozów i środków ochrony roślin. W oficynach zamieszkali pracownicy stali i sezonowi przyjmowani licznie latem. Ci zaś kiepsko wynagradzani wspomagali się hodowlą inwentarza w wolnych pomieszczeniach i zakładanymi ad hoc tuż obok byle gdzie ogródkami. Dziedziniec był jak jedno pobojowisko, codziennie tratowany przejeżdżającymi traktorami i przepędzanymi stadami bydła. Nie było żadnych trawników ani klombów. Wszędzie widoczne były wysypiska śmieci, bajora, ogródki, samosiejki drzew itp.
Inauguracja pierwszego roku nauki w Henrykowie. 1965 r.
Szkoły miały ruszyć we wrześniu 1965 roku. Już od stycznia rozpoczął się remont w głównym budynku, od piwnic po strych. Wymiana okien, zakładanie instalacji grzewczej, parkietów, remont instalacji elektrycznej, hydraulicznej, malowanie ścian itd. itp. Modernizacja, ale z całą troską o zachowanie pierwotnych założeń. Już wiosną 1965 roku dyrektor Szadurski przyjął do pracy grupę nauczycieli aby uczestniczyli w remoncie. Chodziło głownie o utworzenie poszczególnych gabinetów przedmiotowych. W tej grupie był i Czesław Trawiński. Odtąd musiał łączyć pracę w Henrykowie z obowiązkami w Kwietnie, gdzie placówka zamykała działalność z końcem roku.
W Henrykowie z małym poślizgiem udało się we wrześniu uruchomić cztery oddziały szkoły. Był to ogromny sukces zważywszy na stan wyjściowy i ówczesną sytuację niedoborów wszystkiego. Składał się na to wysiłek wielu, ale szczególne znaczenie miał charyzmat i działanie lidera tego przedsięwzięcia – dyrektora Jana Szadurskiego.
Charyzmatyczny dyrektor Jan Szadurski w gronie studentów.
Osobistość szczególna. Nie wstąpił do partii (PZPR), a przecież taka przynależność była w tych czasach warunkiem udziału w działalności publicznej. Miał złe, według partyjnych kryteriów, pochodzenie- ziemianin od pokoleń, oraz fatalną przeszłość- w konspiracji akowskiej w czasie wojny. Te elementy dyskwalifikowały obywatela, a nierzadko prowadziły do eksterminacji. Jednakże, co niebywałe, Szadurski cieszył się nieograniczonym zaufaniem zwierzchników, którzy docenili jego walory i dobrą wolę. Mało tego, zyskał parasol ochronny w „wierchuszce” partii rządzącej. Zapewnił mu go współwięzień z Oświęcimia, który pamiętał jego heroiczne zachowanie i koleżeńskość tamże.
Profesor Trawiński w Kwietnie.
Czesław też miał swoją przygodę z partią. Inspirowany młodzieńczym porywem chciał ulepszać świat i w czasie studiów zapisał się do PZPR. Nie miał jednak okazji się wykazać. Dopiero w Henrykowie organizowano nam często konferencje nauczycielskie poświęcone głównie indoktrynacji, wdrażaniu „jedynie słusznej” ideologii. Na jednej z nich mocno piętnowano religię i kościół. Czesław wystąpił krytycznie, tłumacząc, że kościół i religia propagują wartości humanitarne, tym samym są sprzymierzeńcami społeczeństwa, a więc i partii. O święta naiwności! Nastąpiło trzęsienie ziemi. Tym bardziej, że poparł go merytorycznie kierownik szkoły podstawowej pan Budz. Nauczyciele, wychowawcy i takie publiczne deklaracje! Do tego, wiadomo było, że praktykujący katolicy. Lokalne kręgi partyjne miały jednak frajdę. Mimo, że borykały się po trosze z trudnościami w naborze kandydatów, bo w społeczeństwie rosła świadomość (a trzeba się było przecież wykazać) miały okazję podkreślenia swojej ważności. Zorganizowano szumne wydalenie Trawińskiego z partii. Na tę komedię zaproszono tłum towarzyszy niższego i wyższego szczebla. W konsekwencji tego były i naciski na wydalenie z pracy i nawet z zawodu, ale ostatecznie braki kadrowe spowodowały zaniechanie spełnienia takich postulatów. Trwałym skutkiem przygody z partią pozostała w dokumentach fatalna opinia Czesława uniemożliwiająca jego awans i hamująca normalne gratyfikacje. Mówiąc językiem współczesnym Kaczyńskiego, staliśmy się oboje „gorszym sortem”.
Szkoły zaczęły swoją działalność, ale remonty ciągnęły się przez lata. Istniała konieczność odtworzenia pierwotnej infrastruktury całego otoczenia bardzo przecież rozległego. Z tą koniecznością zderzył się Czesław, który już wcześniej w Kwietnie odkrył w sobie bakcyla budowlańca. Z zapałem rzucił się w wir pracy. Inspirował innych i sam uczestniczył w porządkowaniu, karczowaniu, meliorowaniu terenu, zakładaniu zieleńców, klombów, w prostowaniu drogi dojazdowej, tworzeniu skalniaków a nawet i chodników. Zwierzchnicy byli na to obojętni, nie wtrącali się; ani ganili ani chwalili. Latami pracował społecznie, był w swoim żywiole i nawet o udokumentowanie tych działań nie zadbał. Po latach uznał tę pierwsza dekadę w Henrykowie za swój najlepszy czas. Pracował w szkole, która była zamożna, o nowoczesnym profilu, znana w Polsce. Był zapał i nadzieja. W Henrykowie kwitło życie kulturalne; imprezy, koncerty filharmonii, rajdy, wycieczki, różne formy sportu. Powstał ogródek botaniczny, a obok w budce meteorologicznej rozpoczęły się regularne obserwacje (dyżury słuchaczy) opracowywane następnie w eksponowanych tablicach.
W roku 1972 zgrzytem stało się nagłe odejście dyrektora Szadurskiego. Wymiotła go z Henrykowa ohydna intryga lokalnych kręgów partyjnych. Nie mogli znieść jego niezależności, niesamowitych efektów pracy, a przede wszystkim ignorowania partyjnej władzy. Już na początku zresztą, jego warszawski zwierzchnik Karol Gawłowski mówił mu; – Sukcesów ci nie wybaczą! I miał rację, nie wybaczyli. Objawiła się ciemna strona ludzkiej natury.
Bilans siedmioletniej pracy ekipy Szadurskiego był oszałamiający; kapitalny remont obiektu, uruchomienie zespołu szkół, przekształcenie PGR w SHR, budowa osiedla dla pracowników, stworzenie kompleksu stawów rybnych (tradycja Cystersów) i inne. Jedną personalną decyzją uniemożliwiono kontynuację tych dzieł oraz wdrożenie kolejnych projektów, które dyrektor Jan Szadurski planował.
Czesław Trawiński nie miał tak spektakularnych osiągnięć. Pracy społecznej nikt mu nie żałował. W szkole wyżywał się w meteorologii i gleboznawstwie. Malownicze pola i henrykowskie łąki zdradzały swe tajemnice analizowane na odkrywkach glebowych i w próbkach ze świdra, pobieranych w czasie ćwiczeń terenowych. Wycieczki naukowe i krajoznawcze to był też żywioł Czesława, dzielony z większością słuchaczy. Podopiecznych traktował jak studentów, oczekując samodzielności myślenia. Oczywiście, jak to w życiu, różnie wychodziło.
Henryków 1972 r. Pobieranie próbek gleby.
W latach 70. sytuacja w oświacie zaczęła się sukcesywnie pogarszać. Znany z anegdot minister Jerzy Kuberski forsował eksperymenty fatalnie odbijające się w resorcie. Zła sytuacja gospodarcza wymusiła szukanie oszczędności. Jak zwykle szukano ich w ogniwach najsłabszych, najsłabiej się broniących jak oświata i służba zdrowia. To się powtarza w każdym ustroju, przy chyba wszystkich ekipach. Borykający się z biedą i utratą prestiżu zawodowego nauczyciele odchodzili z pracy lub szukali środków zaradczych jak dodatkowe zarobkowanie.
Czesław pod koniec pracy zawodowej zaczął próbować szkółkarstwa, któremu też poświecił się całkowicie po przejściu na emeryturę w roku 1986. I to był ostatni etap jego życia.
Rok 2010. Czesław w swojej szkółce drzew i krzewów.
Początkowo wyniki produkcyjne szkółki były znakomite, bo był to czas wszelkich niedostatków. Każda produkcja się liczyła. Nie trwało to jednak długo. Transformacja ustrojowa lat dziewięćdziesiątych omal nie zniweczyła wcześniejszych wysiłków. Rodzina z trudem wygrzebała się z opresji. Wszyscy wtedy uczyliśmy się kapitalizmu, który nielicznym daje szansę, innych zaś wysiłki niweczy bezwzględnie. Niestety nie był to czas świetlanej, wymarzonej rzeczywistości. Tak radykalne przemiany ustrojowe pociągnęły za sobą niejedną ofiarę.
Nowe logo firmy założonej przez Czesława a teraz prowadzonej przez jego syna Jarosława.
Szkółka drzew i krzewów Czesława Trawińskiego, ulokowana przy ulicy Kolejowej 15 a w Henrykowie przetrwała i trwa w dziedzictwie syna Jarosława. Czesław nie odszedł z marszu, jak sobie życzył. Słabł coraz bardziej od 2018 roku, a w następnym płomyk jego życia był już nikły. Wola życia, troska rodziny, wysiłki medycyny podtrzymywały go z dnia na dzień. Słabe serce z trudem obsługiwało narządy wewnętrzne, aż stanęło… Zdarzyło się to w szpitalu w Ząbkowicach Śląskich, wczesnym, niedzielnym rankiem 9 lutego 2020 roku. Lekarz powiedział, że Czesław żył dłużej niż mógł. Faktycznie przeżył 88 i pół roku.
Rok 2011, Czesław w Norwegii.
I tak się kończy opowieść o życiu Czesława Trawińskiego. Żył, był, pracował, kochał, cierpiał z nami i wśród nas. Odszedł. Człowieczy los.
