Zabawy dziecięce po wojnie

Rawa Mazowiecka. Rok 1960, 15 lat po wojnie. Dostaliśmy mieszkanie w budynku po komendzie milicji. Lokatorzy, sąsiedzi- milicjanci.

Przydomowe podwórko, były spacernik więzienny, ogrodzone wysokim murem, z kolczastym wieńcem na obrzeżach, po rogach budki dla wartowników. Już puste, ale otwarte. Miejsce idealne na dorastanie, każdy miał jakieś taty opowieści, ja wychowany na jego partyzanckich wspomnieniach. Koledzy na milicyjnych „osiągnięciach” swoich ojców.
Dzieciaków na podwórku było sporo, więcej chłopaków. Część to „szwaby” – Eisentrauty, Zimmermany, część – Sasza, Wania i Swieta – „ruska swołocz” jak po cichu mawiał tata, my dla uproszczenia „kacapy”, kilku „Josków” i Ryfka – Apelbaumy, Tabachy, no i oczywiście „ludzie z lasu” i ja „Salwa”, uzurpator, samowolnie przejąłem partyzanckie pseudo taty.
Mieliśmy też psa, Pikusia, mały wielorasowiec, niby miał być bojowy, ale wystarczyło tupnąć lub ręką machnąć i wiał aż się kurzyło.

Rozumieliśmy się, „szwaby”- od urodzenia w Rawie, niemieckiego ni w ząb.
„Joski”- najczęściej „aj waj giewałt”, popchnąłeś, oplułeś go- „aj waj giewałt”, nie wziąłeś do gry w piłkę– „aj waj giewałt”, przezwałeś– „aj waj giewałt”, cukierki za siedzenie na SOKOLE– „aj waj giewałt”, przy każdej okazji, a do rozrabiania za plecami pozostałych.
Najtrudniej było z „kacapami”, najczęściej „nielzja” i „nieznaju”, w nerwach „j…b… jewo mać”.
Długo nie wiedziałem co to znaczy, do czasu kiedy w kłótni z siostrami tego zwrotu użyłem, mama nieźle mi przetłumaczyła sznurem od żelazka po plecach. Na wszelki wypadek więcej nieznanych zwrotów nie używałem.
Wychowani na „Chłopcach z placu broni”, książkach Karola Maya i szeptanych opowieściach. Nic dziwnego, że przy takich wzorcach, wojowanie było najlepszą zabawą.

Dziewczyny uzupełniały braki kadrowe w zależności od potrzeb. Stan osobowy „szwabów”, „kacapów” i „Josków” specjalnie się nie zmieniał, mojego oddziału ulegał ciągłej rotacji, w zależności od wyniku „podchodów”, na różne sposoby, czasowo zmieniali „barwy klubowe”. Nie wszyscy byli Nemeczkami. Bez podziałów, solidarnie wojowaliśmy z sąsiedzką „bandą”.

Wojowaliśmy równo, kolana i łokcie w strupach, sińce pod oczami i guzy na głowie po paru dniach znikały.
Nasłuchaliśmy się w domu różnych opowieści, ja partyzanckich, pozostali milicyjnych czy rusko-niemiecko-żydowskich. Wybuchowa mieszanka, bawiliśmy się. Do czasu gdy przyszło nam do głowy rozpalić ogień w drewnianej szopie. Nie ostała się płomieniom. Nikomu nie zdradziliśmy, że to paliło się „obozowe krematorium”, Pikuś nie przeżył.

Pasy poszły w ruch, u mnie wąski był w „robocie”, u milicyjnych dzieci grube, skórzane, wojskowe. Po kątach podwórka licytowaliśmy się, które były bardziej odczuwalne. Podobno po jednych i drugich tyłki i plecy jednakowo bolały.

Bezhołowie długo nie trwało, przedzierzgnęliśmy się w Apaczów i Komanczów, wieżyczki na wigwamy przezwaliśmy. My wojownicy posiadaliśmy również uzbrojenie. Dzidy zrobione z drewnianych listew od podłogi, które jakoś podkradaliśmy z domu własnoręcznie wykonane tomahawki, które dziewczyny złośliwie nazywały „pomachajkami”.

Bardzo dbaliśmy o sprzęt wojenny, przydatny do walk z sąsiednimi szczepami. Ja oczywiście miałem największą. Nie obyło się również bez fajki pokoju. Ktoś gdzieś zdobył fajkę, początkowo była gliniana, potem zamieniliśmy na drewnianą. Problem, czym ją nabijać, rozwiązaliśmy we własnym zakresie. Siano i paznokcie paliły się równo, smród był niesamowity, okropne doświadczenie, pewnie dlatego nie palę papierosów, na samo wspomnienie mdli mnie.

Długo Winetou, siostry Nszo Czi i Stepowy Kwiat nie byliśmy. Dziewczyny ostro z nami konkurowały, ale pewne funkcje były poza ich zasięgiem. Nikt z nas nie wyobrażał sobie dziewczyny wodzem plemienia. Nie do pomyślenia żeby nami wojownikami rządziły. Nie godziły się na podział wojownicy i dziewczyny. Wojnę podjazdową prowadziły na bieżąco.

Ostatecznie to one jednak doprowadziły do naszej zagłady, po którejś przepychance po prostu wykradły nam dzidy i pomachajki i wyrzuciły za mur na sąsiednią posesję, a tam wielki pies nie pozwolił nam ich odzyskać, chociaż próbowaliśmy, co skończyło się lekkimi uszkodzeniami ciała i odzieży.

Następna ewolucja, na „milicjantów i złodziei”. Siłą rzeczy po tacie w opozycji do władzy, byłem w grupie tych drugich. Koledzy też po tacie- milicjantami. W mieszkaniu po komendzie, za piecem znalazłem stare kajdanki, kluczyka nie było, któryś z kolegów podwędził tacie milicjantowi, ale też dawało się na blaszkę je otworzyć. Często były używane, najczęściej dziewczyny w dyby były brane.

„Milicjanci” oczywiście kajdanki zaanektowali, mieli je do czasu, kiedy jedna z dziewczyn skuta nimi pobiegła do domu, bo mama na obiad wołała. Rozkuli ją do obiadu, ale już do nas nie wróciły.

Jednak to nie było już to, dorastaliśmy i grupy jakoś się porozpadały, ja poszedłem do liceum, reszta też gdzieś, część do erefenu, część do Izraela, „kacapy” zostały na dłużej.
Takie to gry i zabawy dzieciństwa. Jednak pewne cechy i wady zostały w charakterze.

Sławoj Misiewicz „Harnaś”